Aktif Ventures Genel Müdürü Yakup Sezer anlatıyor:

SIRADAKİ ÇAĞ:

FIN-TECH ÇAĞI

Bu sayıda girişimlere destek veren bir girişimle karşınızdayız. Şirket kuran bir şirket; girişim kurup, büyütüp, satmak ve bunu sürekli tekrarlamak amacı ile kurulmuş bir yapıdan bahsediyoruz: Aktif Ventures. Kendilerinin de bir girişim olması, örneklerinden ayrışan en önemli yanları. Bu sayede hiçbir aşamada hobi bahçesindeymiş gibi davranamıyorlar. Diğer girişimler gibi onların da üstünde fon bulma, kar etme, büyüme baskıları var. Yakup Sezer başarılarının sırrını biraz da bu duruma bağlıyor. Anlattıklarını dinledikten sonra hak vereceksiniz, özellikle fin-tech dünyasında birçok girişim gözden çıkarılabilir birer hobi bahçesidir, ancak ana iş modelinizden vazgeçemezsiniz.

Röportaj: Atıl Ünal

EDİTÖRÜN NOTU: Girişimciye ve ona fayda sunan bütün ekosistem paydaşlarına kendilerini ifade edebilecekleri sürekli bir mecra konumuna gelmesi amacı ile düzenlenen Start-Up Day 2022, What’s Next teması ile 22 Kasım 2022 Salı günü, İstanbul Kongre Merkezi’nde gerçekleşti. Anlık Normal Dergi bütün ekosistem paydaşlarına kendilerini ifade edebilecekleri bir fırsat daha sunmak amacı ile What’s Next konuşmacılarının görüşlerini sizlere sunmaya devam ediyor. Haydi birlikte bakalım, sırada ne var?

Soru

Aktif Ventures da bir girişim, bir start-up. Bu bağlamda iş fikriniz, iş modelinizi ve gelir modeliniz bize anlatır mısınız?

Cevap

Bizim adımız Aktif Ventures. Ventures olduğu için Venture Capital fonlarıyla karıştırılıyoruz. Aslında biz Venture Capital fonksiyonları da içinde bir Venture Builder’ız. O yüzden adını Ventures diye koyduk. Biz aslında şirket kuran bir şirketiz, burası bir girişim fabrikası. Bizim tek bir misyonumuz var: Fintech kurmak, o fintech’leri büyütmek ve satmak. Venture Builder Türkiye'de çok yeni bir kavram. Normal bir şirket, bilançosu olan bir şirket, bir girişim, ve bu girişimin tek motivasyonu var. Potansiyel gördüğü iş alanlarıyla alakalı girişimlerde bulunmak, fintech girişimleri kurmak. bunları büyütmek. Bizim bütün işimiz organizasyonu kurmak ve exit etmesini, sağlamak. Dolayısıyla bizim de kar hedeflerimiz var. Bizim de exit hedeflerimiz var. Exit bizim ana hedefimiz, çünkü biz şirket kurup büyütüp satmak istiyoruz: Kur, büyüt, sat. Bizim motivasyonumuz bu. Bu yüzden biraz farklı bir pozisyonumuz var. Doğası gereği daha radikal bir noktadayız.

Soru

Aktif Ventures Aktif Bank’ın bir iştiraki. Bu durumun bir start-up olarak size pozitif veya negatif etkisi nedir?

Cevap

Aktif Bank aslında kendi başına bir Fintech bankası, onu söylemek lazım. Aktif Bank'ın hiçbir şubesini görmezsiniz, ama 12 milyon bireysel müşteriyi yönetiyor. Normal bankacılıktan ziyade biz buna ekosistem bankacılığı diyoruz. Yani iştirakler ve başkalarıyla yaptığı iş ortaklıkları ile müşteriye ulaşmayı benimseyen bir kurum. UPT var mesela, global para transferi. NKolay başka bir fintech. Biz bir fintech’iz. 13’e yakın fintech’in oluşturduğu bir bankacılık modeli Aktif Bank; fintech ruhuyla kurulmuş bir yatırım bankası.

Soru

AKTIF VENTURES NELER YAPIYOR?

Cevap

• Bizim işimiz fintech kurmak ama aslında bir alta indiğinizde asıl büyük motivasyonumuz başka fintech’lere yatırım yapmak.
• Bir fonumuz var; Mindvest. Bu Aktif Ventures’un yönettiği bir fon ve biz orada biz fintech’lere yatırım yapıyoruz. Geçtiğimiz 10 aylık süreçte, 10’a yakın fintech’e yatırım yaptık. Süreç çok iyi ve hızlı gidiyor.
• Apilion diye bir fintech’imiz var. O da Aktif Ventures çatısı altında. Bir servis bankacılığı platformu. Ne işe yarar? Başkaları banka kursun, fintech kursun diye bizdeki o altyapıyı dışarıya açar.
• Roketbank’ımız var. KOBİ'ler için bir dijital banka.
• Tüm örneklerimiz buna benzer, Türkiye'de örnekleri henüz yok. Apilion ilk kez bizim denediğimiz bir iş. Roket ilk kez bizim denediğimiz bir iş. Biraz daha böyle radikal, girilmemiş, denenmemiş, kimsenin girmek istemediği yerlere giren bir ekibiz. Bunu da vurgulamak bizim için önemli.

Soru

Start-uplar, bir fikirle ortaya çıkan, şirketleşen ama sermayeye ihtiyaç duyan yapılar. Fint-tech dünyasında bankaların kendi içinde inovasyon çalışmaları da var. Kendi bünyesinde geliştirdiği start-uplarda da var. Bu projeler biraz da hobi bahçesi gibi mi kalıyor?

Cevap

Çok güzel tarif ettiniz. Hobi bahçesi. Diğer büyükler için net tarif budur. Bazı bankalar gerçekten değişime inandığı için yapıyor, haklarını vermek lazım. Bazıları ise hobi olsun diye, bir hobi bahçesi kurar gibi yapıyorlar. Maalesef böyle.

Bu alanlar bankaların çok da girmek istemediği alanlar. Aktif Ventures Genel Müdürlüğü'nden önce yaklaşık üç yıl Albaraka Türk’te bu işleri organize ettim, yönettim. Albaraka Garaj'ı kurduk, girişimcilik programları yönettik. Büyük bir bankanın kendini dönüştürme, fintech’lere yanaştırma, girişimcilere yanaştırma motivasyonunu canlı canlı gördüm orada. Şu bir gerçek; fundamentalleri birbirinden çok farklı, karakterleri birbirinden çok farklı yapılardan bahsediyoruz. Bankalar daha alt kademelerde iştirakler, işler kuruyorlar. Hızlandırma merkezleri ile destek oluyorlar. Bir bankanın büyük bir fintech’e dönüştüğünü, büyük bir fintech gibi hareket ettiğini ya da bir büyük fintech kurduğunu ise hiç görmedik, göremeyiz de. Bu mümkün değil, net söyleyeyim.

Soru

Aktif Ventures’ı bankaların girişim veya hızlandırma merkezlerinden ayıran, ekstra motivasyon sağlayan ne?

Cevap

Bankalar ile fintechler iki ayrı dünya. Bir kere kan uyuşmazlığı var. Buradaki insan profiliyle bankadaki insan profil de birbirinden çok farklı. Dolayısıyla ancak şu noktada buluşulabiliyor; banka fintech’e yatırım yaptığında katma değer sağlayabiliyor. Aktif’i onlardan ayıran şu, biz yatırım yapmanın yanında bir bankanın kendi sahip olduğu yetenekleri -uyum, operasyon gibi- fintech’lere açıyoruz. Kendi kaynaklarımızı, altyapılarımızı, her şeyimizi açıyoruz ki gelsinler kendileri bizim olanaklarımız üzerimize fintech’lerini kursunlar. Ve bu işi ciddi yapıyoruz. Motivasyonumuz da stratejimiz de büyük. Tamamen buna özel.

Örneğin Aktif Bank’ın şubesi yok. Bankaların iş yükünün %50-60’ını şubeler oluşturur. Bizde böyle bir durum yok ki zaten iş modelimiz şubelere göre tasarlanmış durumda değil. Aktif Bank’ta ana iş zaten iştirakler ve Aktif Ventures olarak bizim ana işimiz de fintech. PR olsun diye, hobi dünyası olsun diye değil, burada canlı kanlı fintech dünyası var.

Soru

Apilion çok ilgi çekici bir proje. İş fikri nedir, hangi soruna çözüm getiriyor, hedefleri neler? Sizden dinyelelim mi?

Cevap

Apilion bir servis bankacılığı platformu. Fintech’lerin, dijital platformların, kurumsal bankacılık dünyası olanaklarından faydalanabilmesini sağlayan bir platform. Fikir sahipleri gelsin, bankacılık hizmetlerini ayağa kaldırsınlar diye yarattığımız, inşa ettiğimiz bir platform. 14 kategoride 380’e yakın API var içinde. Biz buna kum havuzu diyoruz daha çok. Yani legolar var ve legolar burada masada, biz size bu Legoları veriyoruz, siz ne yapmak istiyorsanız, hayalinizdeki neyse onu yapıyorsunuz… Yatırım ürünleri ekleyebilirsiniz, kredi ekleyebilirsiniz, sanal pos ekleyebilirsiniz, seneler sürecek bir işi bir ay içinde bile ayağa kaldırabilirsiniz.

Bir örnekle açıklayayım. Lagalugacılar’ın dijital bankasını kurmak istediniz ve bu motivasyonla işe geldiniz diyelim. Bu tabii ki mümkün, ama finans dünyasında bir iş yapmak teknoloji dünyasında herhangi bir iş yapmaktan en az iki kat daha zor. Çünkü burada regülasyon var. Regülasyon standartlarına uyarak yol almanız gerekir. Bir kere 1,5 milyar TL'lik bir sermayeye ihtiyacınız var. Belki bir o kadar da bu işin sürdürülebilmesi için sermayeye ihtiyacınız var. Çok yetenekli bir çok insana ihtiyacınız var. Çok büyük altyapılara, çok büyük yazılımlara ihtiyacımız var. Niyet ettiğiniz anda bile hayata küsebileceğiniz kadar derin bir süreç var önünüzde… Apilion bunu kısa sürede yapabilmenize imkan sağlıyor.

Soru

Yani Apilion ile biz Lagalugacılar Dijital Bankası’nı kurabilir miyiz?

Cevap

Elbette. Adına teknik olarak banka diyemesek de fonksiyon olarak Garanti Bankası'nın bugünkü uygulamasından hiçbir farkı olmaz ortaya çıkan şeyin. Sadece banka kurmak gibi düşünmeyin, herhangi bir fintech kurarken de böyle. Ya da mesela bir fikriniz var. Bir şekilde içine bir finans parçacığı entegre etmek istediniz. Aynı regülasyon ve aynı süreçlere tabisiniz. Zor bir dünya. Kaosun çok yüksek olduğu bir dünya. Hepsini tamamladığınızda başarılı olacağınızın garantisi de yok. Çok ciddi inovasyona ihtiyacınız var. Köpek balıkları var ve birbirlerini de ısırdıkları için ortalık kan gölü olmuş. Dolayısıyla yeni girenlere çok da yer yok. Zaten istenmiyorlar, sevilmiyorlar. Apilion’la biz şunu yapıyoruz. Diyoruz ki; sen lisans alma, teknolojik altyapıyla uğraşma, adam bulma, tüm operasyonları sen ayağa kaldırma… Bunların hiçbirini sen yapmak zorunda değilsin. Bunların hepsini Aktif Bank'tan kiralayabilirsin. Aktif Bank bunları senin için yapabilir. Sen gel uygulamanı yaz. API’lerimiz aracılığı ile bizim teknolojik altyapımıza bağlan.

Soru

Henüz banka kurmak istemiyoruz J Çoklu post kullanan bir sistem ihtiyacı var bir müşterimizin diyelim mesela...

Cevap

Güzel örnek, mesela bunun için sizin bir sanal posa ihtiyacınız var. Bir ödeme kuruluşundan sanal pos almanız lazım. Belki bir kart modülü koymanız lazım. Bir de karşı tarafa para gönderecek, para transferlerini çalıştırmanız için bir API lazım. Bunların hepsi ve buna benzer 380 tane daha farklı fonksiyon şu an hazır. Şu an, şu dakika, tüm kodlarına kadar açık. Örnek kodu bile orada. Kopyala yapıştır ile tüm testleri dahil iki ayda hayata geçirebilirsiniz.

Tam burada şunu söyleyeyim. Apilion, yani servis bankacılığı aslında çok devrimsel bir konu. Biz buna finansın demokratikleştirilmesi diyoruz. Finans dünyası 50-60 tane kurumun drive ettiği, sürüklediği tamamen tekel bir piyasa. Kim ne derse desin başka oyuncu yok. Hepsi bu kadar, bankalar, bütün oyuncular bu kadar. Şimdi siz bir fintech yaratmak istiyorsunuz. Bunu normal şartlarda yapmanız en az 1-2 yıl sürer. Apilion böyle bir platform. İlla Apilion olmasına gerek yok. Yarın başkaları da gelir. Başka servis bankaları da gelir. Bu durumda fintech’i hayata geçirmeniz üç ay. Bu aslında şu demek; Türkiye neyle meşhur? Müteşebbislik ruhuyla. Birçok farklı girişimci var burada. Siz evinde köpeği olan insanlar için bir banka aplikasyonu yapmak isteyebilirsiniz. İnsanlara en çok vermek istediğimiz ‘ben bir banka kurabilirim ve üç ayda bunu hayata geçirebilirim’ düşüncesi. Mesela bakkal açmak serbesttir. Kimse size ‘niye açıyorsun’ demiyor. Biz fintechleri serbest piyasaya doğru evriltmek istiyoruz. O yüzden Apilion’un teknik olarak kendi içinde ruhi ve felsefi olarak ifade ettiği şey daha büyük. Bankacılık endüstrisini açmaya çalışan, oraya kafa tutan bir ruhu var.

Soru

Sektördeki köpekbalıkları fintechleri istemiyor dediniz, biraz açar mısınız?

Cevap

Bir örnek vereyim. Bir bankanın API portfoyüne giriyorsunuz, login olmak istiyorsunuz. Üyelik başvurusu sürecinde geçen gün birisi dedi ki, “üç aydır bana geri dönmediler.” Kime ulaşacaksınız? Ne yapacaksınız? Tüm bu süreçler hep sıkıntı. Anlatabiliyor muyum? Banka fintech’i böyle görüyor. Buralarda görüyor. Banka, bizim sektörde Allah katında bir kuruluş. Fintech daha aşağılarda konumlandırılıyor. Bankalar fintechleri kum havuzunda oyun oynayan çocuklar gibi görüyor. Türkiye'de maalesef durum böyle, am bu durum gün geçtikçe değişiyor ama onu söylemek lazım.

Soru

Türkiye'de dünyadaki örnekleri gibi ses getiren büyük fintechler göremedik henüz. Bu anlamda dünyayla aramızdaki farklar neler?

Cevap

Bir tane çok büyük, başarılı işin çıkması için buna benzer 490’a yakın işin ölmesi gerekiyor. Bu doğanın kanunu, dünyanın kanunu, start-up dünyasının da kanunu. Çok sayıda insanın, çok fazla deneme yapması lazım ki o kadar büyük, başarılı işler çıksın. Bizde henüz bu kadar deneme yok. Daha doğrusu henüz bu kadar başarılı deneme yok. Bu dünya, deneme-yanılma dünyası. Bu denemeyi finanse edecek sermaye yapısı henüz olgunlaşmadı. Apilion gibi platformlar belki insanların daha çok denemesine imkan verecek. Bir şey inşa etmesine imkan verecek. Önümüzdeki dönem daha çok hikaye ve dolayısı ile daha çok başarı hikayesi göreceğiz.

Biraz vakte ihtiyaç var. Pandemiden sonra fintech dünyasından regülasyonların yeni yeni önü açılıyor. Mesela servis bankacılığı regülasyonu geldi, dijital bankacılık regülasyonu geldi. Uzaktan müşteri olmayı Almanya'da beş yıldır yapıyorduk ama Türkiye'de yapamıyorduk. Çünkü düzenlemesi yoktu. Şimdi düzenlediler. İki yıldır uzaktan müşteri olabiliyorsunuz. Şubeye gitmenize gerek yok. Bunlar o kadar büyük kolaylıklar ki, sektörü dönüştürecekler.

Soru

Fintech ve start-up kavramları arasında şöyle bir ilişki tarif ediyorsunuz; Apilion gibi girişimler fintech’lerin start-uplaşabilmesini sağlayacak. Girişim sayısını arttıracak ve bu da başarı şansını arttıracak.
Cevap

Bu doğru, aynı noktadayız. Bizim mottomuz o. Başlamayı kolaylaştırmak. Bu birçok insanın başlamasına imkan verecek. Bazıları yolda ölecek, bazıları çok iyi olacak. Deneme. Beş yüz tane deneyeceğiz ki bir tane Unicorn çıksın. Bizim bir tane başarılı hikaye yaratmamız için 490 tane kendini öldürmeye, daha doğrusu kendini yok etmeye, kendini feda etmeye hazır ve gönüllü kurucuya, fikre ihtiyacımız var.

Soru

Türkiye’deki start-up ekosistemi ile dünyayı karşılaştırdığınızda kültürel olarak bir farklılık görüyor musunuz?

Cevap

Çok güzel bir soru sordunuz. Türkiye, bankacılık ekosisteminin nispeten banka hesabı sayısının çok olmadığı söylense de, banka penetrasyonu yüksek. Yurtdışına göre şöyle bir temel farklılık var. Ülkece varlık birikimimiz çok olmadığı, olan birikim de topluma yansımadığı için, biz hayatını krediyle döndüren bir toplumuz. Dolayısıyla bizde kredi, kredi ürünleri, ticari veya bireysel çok ön plandadır ve sektörü sürükler. Avrupa'ya gittiğinizde ise, örneğin Almanya'ya gittiğinizde bunun böyle olmadığını görüyorsunuz. Orada yatırım ürünleri baskın, çünkü zaten paraları var. Parayı nasıl değerlendirecekleri ile alakalı opsiyonlar istiyorlar. Bu nedenle orada yatırım fonksiyonlarının, yatırıma yönelik konuların daha çok ön plana çıktığını görüyoruz

Tabii bu genel analiz. Şimdi biraz daha değişmiş olabilir. Enflasyon geldi. Onların hayatını da etkiliyor. Bizim zaten içimizden geçti. Yani bizim kredi yatırım ürünlerine de talebimiz arttı. Çünkü parayı nerede koruyacağımız değişiyor. Konjonktürler değişebiliyor ama genel olarak böyle. Amerika daha farklı. Orada kredi de kritik yatırım da kritik. Orası biraz daha serbest, bambaşka bir dünya. Skorlama çok kritik. Bizde mesela skorlama bilinci bu kadar yüksek değil. Skorlama aslında sizin her şeyiniz, adım attığınızda skorunuz check ediliyor. Bizde öyle bir şey yok. Avrupa'da artık bu var mesela. Schufa dediğimiz bir şey var Almanya'da. Bizdeki KKB gibi. Schufa’nızda negatif bir şey olduğunda bitti, hiçbir hakkınız kalmıyor. Ellerinden gelse tramvaya, metroya bile bindirmeyecekler.

Soru

Gelelim büyük soruya; “What’s Next?” Size özel olarak fintech tarafını sormak istiyorum. Bankacılık dijitalleşti. Bir dönüşüm yaşandı. Avrupa zaten neo-bankalara daha önceden geçmişti. Sırada ne var? Bitcoin? Meta'yla paralel bir bankacılık? Yoksa onlar hep çok fütürist projeler mi?

Cevap

Yani bunların hepsi aslında kıymetli. Yani Meteverse’te de bir şeyler olabilir. Orada bir akım var ama ben açıkçası kısa sürede çok topluma yayılacağını düşünmüyorum. Kripto derseniz oradan mutlaka bir şeyler çıkacak ama çok sancılı bir süreç var önünde. Tam bir şeyler oluyor, FDX patlıyor, yerle bir oluyor, Luna patlıyor, yerle bir oluyor. Toplumun geneline yayılacak bir potansiyel mutlaka vardır ama henüz zamanı değil.

Bankacılıkta “Whats Next?” ne diye sorarsanız, ben onun fintech’lerin getirdiği büyük değişim dalgası olacağını düşünüyorum. En azından bizim gündemimiz, ajandamız, gördüğümüz şey bu. Çok farklı sayıda oyuncu, çok farklı deneme, önümüze çok farklı ürün, çok farklı hizmet opsiyonu getirecek. Bir anlamda bağımlılığı yok edecek. Bir veya iki bankaya bağımlılığı yok edecek. Şu an hayatımızda hiç olmayan çok sayıda servisi göreceğiz. Daha çok insana dokunan, daha çok kişiselleştirilebilir, Yakup’u Yakup Sezer olarak anlayıp ona biraz daha onun ihtiyaç duyduğu şeyleri veren servisler gelecek. Benden kaynaklı, bankanın satış hedefinden kaynaklı olmayan hizmetler. Oyunun kurallarının değişeceğini, hatta ufak ufak değişmeye başladığını görüyoruz. Ben Türkiye için fintech çağının geldiğini düşünüyorum.

İş adamı Yakup Bey’in gündemini dinledik aslında. İş dışında Yakup Sezer’in anlık gündemi nedir, onun içim sırada ne var?

Benim iş dışında çok bir gündemim yok aslında. Bir yerde daha sordular, kaldım. Bireysel olarak Yakup Sezer'in “Whats Next?”’ini yaratıyorum şu an. Buna ailem de dahil, global dünya da. Kendimi bir sonraki versiyonumu hazırlamaya çalışıyorum. Böyle söyleyeyim. İşten bağımsız. Yani okuduğum kitaplar, makaleler… Bir inşaat fazındayım hala. Kendi “Whats Next?”imi kendim hazırlıyorum.

Yakup Sezer kimdir?

İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümünden 2009 yılında mezun olan Yakup Sezer, inovasyon ve girişimcilik alanında yaptığı çalışmaların akabinde danışmanlık, e-ticaret ve yazılım sektöründe çeşitli görevlerde tecrübe kazandı ve 2013 yılında Albaraka Türk Stratejik Projeler Yöneticiliğine getirildi.

Şubat 2017’de Albaraka Türk İş Mükemmelliği ve İnovasyon Müdürlüğü görevine başlamasıyla beraber Big Bang, Keşfet, Albaraka Garaj, Albaraka RPA ve Albaraka API gibi inovatif projelerin ardından, Avrupa’nın ilk faizsiz tam dijital bankası Insha’nın kuruluşunu gerçekleştirdi. Insha’nın başarısını takiben Türkiye’nin ilk fintech Venture Builder şirketi Insha Ventures’ı kurarak Alneo, NakitBasit, PosBasit, Semosis, Kozmos ve Flyp gibi bankacılık sektörüne öncülük eden inovatif projelere imza atan Sezer, ülkemiz finans sektörünün dönüşümüne de büyük katkılar sağladı. 

Sezer, halen Aktif Ventures CEO göreviyle Aktif Bank’ın servis bankacılığı modeline geçiş yolculuğunda heyecanlı bir dönüşümün liderliğini yürütüyor.